عشق به انسان دیگر چه حکمى دارد و آیا این عشق مى‏تواند راه رسیدن به عشق‏حقیقى باشد؟

آدمى موجودى است شیفته محبت کردن و محبت دیدن. البته به مقتضاى سن، روزى به سینه مادر عشق مى‏ورزد و روزى به اسباب بازى و روز دیگر به هنر و.... در حقیقت به هر مقدار که رشد عقلانى و روانى فرد کامل گردد، عشق ورزى او نیز متحول شده و به فراز بالاترى صعود خواهد کرد، البته این تمایل در همه افراد یکسان نیست برخى در همان سطح ابتدایى باقى مى‏مانند و برخى نیز صعود را ادامه مى‏دهند.

برخى نیز خسته دل در تمناى محبتى عمیقند و تا آن را در نیابند آرام نمى‏شوند.

 المجاز قنطرة الحقیقه مجاز پل حقیقت است. دل‏باختگى‏هاى گذراى زندگى، پلى است تا آدمى ظرفیت دل‏باختن به حقیقت هستى را دریابد و آنگاه است که آرام خواهد گرفت: أَلا بِذِکْرِ اَللَّهِ تَطْمَئِنُّ اَلْقُلُوبُ‏

نظامى گنجوى در پایان ماجراى لیلى و مجنون سخن حکیمانه‏اى را آورده که در واقع تمام داستان را براى همین نکته سروده است. گوید:

 وقتى لیلى در بستر مرگ افتاد وصیتى براى مجنون به مادر خود کرد و گفت:

به او بگو عاشق چیزى باش که جاودان و ماندگار است، نه شیفته و دلباخته کسى چون من که هیچ چیزش در اختیار خود نمى‏باشد و همواره در معرض مرگ و زوال و دستخوش تحوّل و بى‏قرارى است.

 ‏بنابراین عشق الهى به انسان مسیر الهى مى‏بخشد و عشق شیطانى فرد را در سبیل شیطان قرار مى‏دهد. منظور از عشق الهى فقط دوست داشتن خدا نیست، بلکه دوستى خدا و هر کس و هر چیز که خدا دوست دارد. لذا مؤمن از هر عشقى که در مقابل عشق به خدا قرار گیرد، نه در طول آن، مى‏پرهیزد.